“Türkiye’deki bütün çocukların beslenme verileri acilen kamuoyu ile paylaşılmalıdır”

Muğla Milletvekili Avukat Gizem Özcan, Türkiye’de çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesini Meclis gündemine taşıdı.

Özcan, Sağlık Bakanı’nın yanıtlaması için verdiği soru önergesinde, “Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) hakkında istatistiklerin yayınlanmamasının nedeni nedir?” diye sordu.

Muğla Milletvekili Avukat Gizem Özcan, Türkiye’de çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesini Meclis gündemine taşıdı. Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin önemli sağlık sorunlarına yol açtığını belirten Özcan, Sağlık Bakanı’nın yanıtlaması istemiyle Meclis’e soru önergesi verdi.

Türkiye’deki bütün çocukların beslenme verilerinin acilen kamuoyu ile paylaşılması gerektiğini ifade eden Özcan, bu verilere uygun şekilde çözüm oluşturacak, toplumsal eşitsizlikleri gidermeyi merkeze alan bir beslenme politikasının da acilen hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi.

“Yetersiz ve sağlıksız beslenme önemli sağlık sorunlarına yol açmaktadır”

Yetersiz ve sağlıksız beslenmenin (malnütrisyon) önemli sağlık sorunlarına neden olduğunu ifade eden Özcan, “Bunlar arasında zayıflık, bodurluk, obezite, kardiyovasküler hastalıklar, tip 2 diyabet, bazı kanser türleri dahil bulaşıcı olmayan hastalıklar, kronik hastalıklara duyarlılık, büyüme ve gelişme geriliği, enfeksiyonlara dirençsizlik gibi rahatsızlıklar bulunmaktadır. Ayrıca yetersiz ve sağlıksız beslenme bebek ve çocuk ölüm hızını artıran önemli faktörlerden de biridir. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Beslenme, Aşırı Kilo ve Obezite (Nutrition, overweight and obesity; 2021) Raporu’nda sağlıksız beslenmenin ölüm ve engellilik açısından önde gelen risk etmenleri arasında olduğu belirtilmiştir.Yaşamın ilk 1000 günü, çocuğun büyüme ve gelişmesinin iyileştirilmesine yönelik müdahalenin uygulanması ve izlenmesi için özellikle önemlidir. Yaşamın ilk 1000 gününden başlayan ve yaşam boyu devam eden beslenme yetersizliği dünya çapında hem çocuklarda hem de yetişkinlerde evrensel bir halk sağlığı sorunudur” dedi.

“Yetersiz ve sağlıksız beslenmenin en önemli nedeni gıda güvencesizliğidir”

Gıda güvencesizliğinin yeterli düzeyde iyi, sağlıklı ve kültürel açıdan uygun yiyeceğe erişimin olmaması olduğunu vurgulayan Özcan, sözlerini şu şekilde sürdürdü;  “Yetersiz ve sağlıksız beslenmenin en önemli nedeni gıda güvencesizliğidir. Gıda güvencesizliği, çocuklukta yetersiz beslenmenin ardından yaşamın ilerleyen dönemlerinde kronik hastalıkların erken yaşta başlamasıyla çifte hastalık yükü ile sonuçlanmaktadır. Hastalıklar dışında toplumdaki birçok soruna da zemin hazırlamaktadır. Beslenme yetersizliğinden kaynaklı çocukluktan yetişkinliğe geçen tüm süreçte fiziksel ve ruhsal sorunlar, erken doğumlar, ders başarısının azalması, okula gitme oranının azalması, çocuk işçiliğinin artması, çocuk yaşta evlilikler, ev içi şiddet gibi birçok sorunu tetiklemektedir. Ekonomik yetersizlikten dolayı gıda güvencesinin sağlanamaması ise, dolaylı yoldan çocuk işçiliğini ve çocuk yaşta evlilikleri arttırmaktadır. Hanelerde gıda yetersizliği ve yoksulluk sebebiyle şiddet artmakta; bu da birçok fiziksel ve ruhsal soruna yol açmaktadır. Yetersiz ve sağlıksız beslenmenin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) çocukların hayatta kalma ve gelişme yeteneklerini tehlikeye atmaktadır.”

“Dünya genelinde beş yaşın altındaki yaklaşık 181 milyon çocuk şiddetli gıda yoksulluğu yaşıyor”

Birleşmiş Milletler’in 2021 yılında hazırladığı Küresel Beslenme Raporu’na göre dünya genelinde 5 yaşın altındaki 149,2 milyon çocuğun bodur, 45,4 milyon çocuğun zayıf ve 38,9 milyon çocucuğun ise aşırı kilolu olduğunu vurgulayan Özcan, sözlerini şöyle sürdürdü; “Tüm erkek ve kadınların %40’ından fazlası (2,2 milyar insan) aşırı kilolu veya obezdir. Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF ve Dünya Bankasının 2023 yılında birlikte hazırladığı Çocukların Yetersiz Beslenmesinde Eğilimler ve Düzeyler raporuna göre ise; 5 yaş altı 148,1 milyon çocuk bodur; 45 milyon çocuk zayıf ve 37 milyon çocuk obezdir. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu UNICEF’in 2024 yılında Çocuklarda Gıda Yoksulluğu: Erken Çocukluk Döneminde Beslenme Yoksunluğu başlıklı rapordaki verilere göre ise, dünya genelinde beş yaşın altındaki yaklaşık 181 milyon çocuk şiddetli gıda yoksulluğu yaşıyor.”

“TÜİK’in Raporu’nda çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) hakkında bir veri yer almamaktadır”

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Türkiye’de çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesine dair son istatistiklerin 2020 yılında yayınlanan “Türkiye’deki Çocuklar 2020 İstatistiklere Bakış” raporunda yer aldığını ifade eden Özcan, “Raporda, antropometrik yetersiz beslenme göstergeleri başlığı altında 2018 yılında 0-4 yaş grubundaki çocuklardan, %2’sinin boya göre zayıf, %2’sinin yaşa göre zayıf, %6’sının bodur, %8’inin aşırı kilolu olduğu belirtilmektedir. TÜİK tarafından 2023’te yayımlanan “Türkiye Çocuk Araştırması 2022” Raporu’nda ise, çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) hakkında bir veri yer almamaktadır” dedi.

“Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesine dair veriler, ekonomik krizin, pandeminin ve 6 Şubat Depremleri’nin çocuklarımızın üzerinde yarattığı tahribatın ölçülmesine dair önemli kriterlerden biridir”

Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesine dair son istatistiklerin yayımlandığı 2018’den itibaren ülkemiz, ekonomik kriz sürecinde yoksullaşmış, pandemi sürecini geçirmiş, 6 Şubat Depremleri’nin yarattığı yıkımı yaşamıştır. Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesine dair veriler, ekonomik krizin, pandeminin ve 6 Şubat Depremleri’nin çocuklarımızın üzerinde yarattığı tahribatın ölçülmesine dair önemli kriterlerden biridir. Bu kapsamda, Türk Tabipleri Birliği (TTB)-Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Hatay Deprem Koordinasyonu; Samandağ, Antakya, Defne ilçelerinde yürütülen malnütrisyon çalışmaları kapsamında beş yaş altı çocuklarda tespit ettiği beslenme ve gıda güvencesi sorunlarına ilişkin değerlendirmelerini 9 Ocak 2024 tarihinde paylaşmıştır. Buna göre, beş yaş altı çocukların %6,2’sinde bodurluk (%3,7’si bodur, %2,5’i çok bodur); %8,9’unda zayıflık (%5,5’i zayıf, %3,4’ü çok zayıf) ve %4,4’ün aşırı kiloluluk belirlenmiştir. Benzer çalışmalar, bütün bölgelerde kamu gücü ve desteğiyle yapılmalıdır” diyerek sözlerini tamamladı.

Özcan’dan Sağlık Bakanı’na 4 soru

Muğla Milletvekili Avukat Gizem Özcan, Sağlık Bakanı’nın yanıtlaması için şu soruları yöneltti;

• Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) hakkında istatistiklerin yayınlanmamasının nedeni nedir?
• Bu istatistikler yayınlanmadan, ekonomik krizin, pandeminin ve 6 Şubat Depremleri’nin çocuklarımız üzerinde yarattığı tahribatı nasıl ölçeceğiz?
• Çocukların yetersiz ve sağlıksız beslenmesinin üçlü yükü (bodurluk, zayıflık ve aşırı kilo) hakkındaki güncel istatistikleri ne zaman yayınlayacaksınız?
• Bugün ülkemizdeki çocukların bodurluk, zayıflık ve aşırı kiloluluk oranları nedir? Bu oranların bölgelere ve yaş gruplarına göre dağılımı nedir?

Editör: KAZIM TOKUÇ